Kandyan Dance

              ⁣ ⁣ ගොඩ සරඹ     උඩරට නර්තන සමිප්‍රදායේ ගොඩ සරඹ උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදාය තුළ සරඹ යනු නර්තන රූපයේ අංගභූත වූ රිද්ම හා පදනමයි. ගොඩ සරඹ යනු නර්තන රටාව ආරම්භ කරන විටද, විශේෂ අවස්ථා නිරූපණය කරන විටද භාවිතා කරන විශේෂ සරඹයකි. ගොඩ සරඹවල ප්‍රධාන කාර්යය: නර්තන රටාවට ආරම්භය දීම. නර්තකයන්ට නර්තන රිද්මය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීම. විශේෂ නර්තන පරම්පරාවන් ගෙන යාම. ආගමික හා සම්භාවනීය අරුත දැක්වීම. 🪘 ගොඩ සරඹ කස්තීරම් පිළිවෙල උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ ගොඩ සරඹ සාමාන්‍යයෙන් පහත දැක්වෙන කස්තීරම් පිළිවෙලට අයත් වේ: ගයර කස්තීරම ගොඩ සරඹයේ ආරම්භය. ගැඹුරු හා ඝන නාදයකින් නර්තනයට පිවිසුම සලසයි. මල්අලුත් කස්තීරම ගොඩ සරඹ ගමන් මධ්‍යය. නර්තකයාගේ අතවල හා පා වල සරසවීම සමග ගමන් මාලාවක් ලෙස නිරූපණය කරයි. ගොඩමඩුල්ල කස්තීරම නර්තන රටාවේ ප්‍රධාන කොටස. ශක්තිමත් රිද්මයක් ඇති අතර නර්තන රූපය උච්චතාවට ගෙන යයි. වලලු කස්තීරම නර්තන රටාව ගමන් මධ්‍යයේ අලුත් හැඩතල ගෙන එන සරඹය. නර්තකයාගේ නර්තන රූපයට විවිධත්වයක් සලසයි. සමහර අවස්ථාවල — යක්ඛන කස්තීරම් උත්සව හා ආගමික නිරූපණවලදී යොදා ගනී. විශේෂ ආරක...

        සබරගමු නර්තනය    ලංකාවේ ප්‍රාචීන සම්ප්‍රදායික නර්තන තුනම අතර සබරගමු නර්තන කලාවට විශේෂ ස්ථානයක් හිමිවේ. උඩරට නර්තනය හා පහාතරට නර්තනයට වඩා සරල මනෝහර හැඩතලකින් යුක්ත වූ සබරගමු නර්තනය, ලංකාවේ දකුණු හා දකුණු බටහිර ප්‍රදේශවල ජන ජීවිතයට ගැඹුරු සම්බන්ධයක් ඇති කර ගෙන ඇත. මේ නර්තනය ගමන් ගියෙත් අරුණධාතික ආගමික චාරිත්‍ර, ගාන්තික ජන නාට්‍යය සහ සමාජීය අවස්ථා සමඟයි. ඉතිහාසය:    සබරගමු නර්තන කලාවගේ මුල් ගමන හඳුනාගැනීමේදී අදූනික ඉතිහාසවේදීන්ගේ මතය අනුව මෙය බිහිවූයේ රටේ හේවිසි ගායනාව, වඳුරු සම්ප්‍රදාය සහ ගොවි ජන ජීවිතය හරහාය. කාන්තා හා පුරුෂයන් දෙපාර්ශවයම මෙහි නර්තන ශිල්පීන් වූ අතර, නර්තනය අයත් වූයේ බුදු දහමට ආශිර්වාද යැවීමේ පුරුදු හා නාග යාගයේ චාරිත්‍ර ය.      සමහර විට මෙය කළු ඇට නාට්‍යය හා දොළ නාට්‍යය සමඟ ද සම්බන්ධ වී තිබේ. විශේෂයෙන් සමන් දේවතාවන්ට පූජා කිරීම හා සබරගමු මහා සමන් දේවාලයේ පෙර හැඳුනුම් දීර්ඝ නර්තන චාරිත්‍රයන්හි මෙය පෙනී යයි. විශේෂත්වය:        සබරගමු නර්තනයේ ලක්ෂණමය විශේෂත්වය වූයේ – * සරල නටුම් රටා, * රිද්මයට...

      පහාතරට නර්තනය     ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික නර්තන කලාව මනෝරාමත් සම්ප්‍රදාය සහිත ගවේෂණය කළ යුතු මනෝහර මූලාශ්‍රයකි. ලංකාව පුරා විවිධ ප්‍රාදේශීය නර්තන රූප ශිල්ප බොහෝ ඇතත්, ඒ අතර පහාතරට නර්තනය (Low Country Dance) විශේෂ අයුරකින් පිරිණමී ඇත. මේ නර්තනය උත්පත්ති වූයේ මුළුමනින්ම ලංකාවේ ගාල්ල, මාතර, හම්බන්තොට සහ කලුතර ආදී දකුණු සහ අග්ගනගර මැද ප්‍රදේශවලයි. පහාතරට නර්තනයේ අරමුණ පමණක් විනෝදය සඳහා නොව, දේවානුගත, ආගමික සහ සමාජීය ආකාරවලින්ද එය සම්බන්ධ වෙයි. විශේෂයෙන්ම දුෂ්ට ආවේග, රෝග සහ දුෂ්ඨ බලවතුන්ගෙන් ගැළවීමේ අරමුණින් පවත්නා ශාන්තිකර්ම සහ යක්ෂකර්ම මගින් මේ නර්තනයේ සම්ප්‍රදාය ගොඩනගා ගනී. පහාතරට නර්තනයේ ඉතිහාසය පහාතරට නර්තනයේ මුල්ගතවීම පිළිබඳව විවිධ කතාන්දර ඇත. මෙහි ප්‍රධාන වශයෙන් දැක්වෙන කරුණු වන්නේ, යක්ෂ විශ්වාස, දේව විශ්වාස සහ බෞද්ධ ආගමික සම්ප්‍රදාය එකට මිශ්‍ර වී ගොඩනගා ගත් ජනකලා සම්ප්‍රදායකි යන්නයි. ඉන්දියානු බලපෑම – ලංකාවට පැමිණි ආගමික හා සංස්කෘතික බලපෑම් සමග ඉන්දියානු නර්තන රටාවලත් බලපෑමක් දක්නට ලැබේ. දේශීය විශ්වාස – දකුණු ජනතාව අතර පැවති යක්ෂ-ගිනි ආගමික විශ්වාසවලට අනුව ...

          ලංකාවෙි වලවි   ලංකාව වැනි උණුසුම් කලාපීය රටක ජීවමාන පරිසරය තේරුම් ගන්නා විට, “වලව්” යන පදය විශේෂ ස්ථානයක් ගන්නා අතර මෙය ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය සහ ආගමික ජීවිතය සමඟ අන්තර්ගතව තිබේ. “වලව්” යනු ප්‍රධාන වශයෙන්ම ගෘහ වාසයට යොදාගත් විශාල මනෝහර මනෝර්ම ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයන් හෝ ගෘහ මාලිගා ලෙස ද හැඳින්විය හැක. පූර්වකාලීන යුගවල දී මෙවැනි ගොඩනැගිලි ගොඩනැගුවේ සම්ප්‍රදායික ගෘහනිර්මාණ ශිල්පය අනුව, විශාල භූමි ප්‍රමාණ සහිතව, පවුල් ජීවිතය හා ගොවිපළ කර්මාන්තය සමඟ සම්බන්ධ කරමින් ය. වලව් ගොඩනැගිලි පද්ධතිය ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ-ආර්ථික හා සංස්කෘතික අතුරුදහන් නොවන අංගයකි. සම්භාවනීය පවුල්, මුදල්වන්ත පවුල්, ගම් සභා නායකයන්, දේශපාලන බලය පැවැති පවුල් සහ මහත් ගොවි ගමන් පවුල් තම පවුල් සම්ප්‍රදායන් පවත්වාගෙන යෑමට “වලව්” යන ගෘහ මනෝර්මයන් තනාගත්හ. “වලව්” යන පදයේ අර්ථය සහ පසුබිම “වලව්” යන වචනය මුල් වශයෙන්ම යොදාගත්තේ ගම් සභා නායකයාගේ හෝ ගම්වුරුවරයාගේ විශාල ගෘහ මනෝර්මය හැඳිනීමටය. නමුත් කාලයත් සමඟ එය සම්ප්‍රදායික ගොවිගෘහයන්ගෙන් වෙනස් වූ විශාල මනෝර්ම ගෘහ සංකීර්ණවලට යොදා ගත් වචනයක් බවට...

ශ්‍රී ලංකාවේ උඩරට නර්තනය උඩ රට නැටුම් ලෙසද හැඳින්වෙන උඩරට නර්තනය ශ්‍රී ලංකාවේ වඩාත්ම සංකේතාත්මක හා සාම්ප්‍රදායික නර්තන ක්‍රමයයි. මහනුවර කඳුකර ප්‍රදේශයෙන් ආරම්භ වූ මෙය ශ්‍රී ලාංකික සංස්කෘතිය, ආගම සහ ඉතිහාසය සමඟ ගැඹුරු සම්බන්ධයක් ඇත. මෙම නර්තන ක්‍රමය මුලින්ම ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ දෙවිවරුන්ට කැප කරන ලද චාරිත්‍රානුකූල උත්සවවලදී, විශේෂයෙන් කොහොඹා කංකාරියේදී, ආශීර්වාද ගෙන දෙන, රෝග සුව කරන සහ ගම්මාන ආරක්ෂා කරන බවට විශ්වාස කරන පූජනීය නර්තන චාරිත්‍රයකි. කාලයත් සමඟ එය ඉතා කලාත්මක හා අලංකාර රංගන ශෛලියක් දක්වා වර්ධනය විය. උඩරට නර්තනය එහි ජවසම්පන්න චලනයන්, බලවත් පැනීම් සහ සංකීර්ණ පාද වැඩ සඳහා ප්‍රසිද්ධය. නර්තන ශිල්පීන් සාම්ප්‍රදායික සුදු රෙදි, විස්තීර්ණ හිස් ආවරණ සහ පපුවේ ආභරණ ඇතුළු වර්ණවත් ඇඳුම් අඳිති. රිද්මය මෙහෙයවනු ලබන්නේ ගැට බෙරය (විශේෂ උඩරට බෙරයක්) විසිනි, එමඟින් නර්තනයට එහි සජීවී හා බලවත් තාලය ලැබේ. සාම්ප්‍රදායිකව, උඩරට නර්තනය ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවේ පිරිමින් විසින් පමණි, නමුත් අද පිරිමි සහ ගැහැණු යන දෙදෙනාම මෙම කලා ආකෘතියට සහභාගී වෙති. එය බොහෝ විට පෙරහැර (පෙරහැර), විවාහ මංගල්‍යයන් සහ සංස්කෘතික...

            දේශීය නර්තන කලාව        දේශීය නර්තන කලාව පිළිබඳව කතා කරන විට ⁣අපට ඈත අතීතය දක්වා දිවෙන කතා රාශියකින් සමන්විත ජනප්‍රවාද වලින් පිරි තොරතුරු බොහෙමයක් ඇත. මෙි ලිපි මාලාව අද සිට ඔබට ගෙන එන්නට මා කටයුතු කරනු ලබන්නේ  ඒ අතීත කතා ද සමඟය.    ශ්‍රී ලංකාවෙි නර්තන කලාව පිළිබඳව කතා කරන අප දන්නවා ලංකාව තුළ ජනාවාස ආරම්භ වෙන කාලට හෝ ඊටත් ඉහත කාලය දක්වා නර්තන ඉතිහාසය දිවෙන බව. දැන් අපි බලමු ලංකාව තුළ තිබෙන සමිප්‍රදායක නර්තන කලාවන් මොනවාද කියල.අපි හැමදෙනාම දන්නා පරිදි  * උඩරට නර්තන සමිප්‍රදාය * පහාතරට නර්තන සමිප්‍රදාය * සබරගමු නර්තන සමිප්‍රදාය         මෙි තමා අප දන්නා දේශීය නර්තන කලාවන්. හොදයි අප මෙි නර්තන කලාවන් පිළිබඳව වෙන වෙනම කතා කරමු.ඊළග කොටසින් අප උඩරට නර්තන කලාව පිළිබඳව කතා කරමු.     නර්තන කලාව පිළිබඳව කතා කරන විට අපට ලංකා ඉතිහාසයේ මුල්ම ආර්යයන් පිළිබඳව කතා කිරිමට ද සිදුවෙි.