පහාතරට නර්තන කලාව

     පහාතරට නර්තනය

    ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික නර්තන කලාව මනෝරාමත් සම්ප්‍රදාය සහිත ගවේෂණය කළ යුතු මනෝහර මූලාශ්‍රයකි. ලංකාව පුරා විවිධ ප්‍රාදේශීය නර්තන රූප ශිල්ප බොහෝ ඇතත්, ඒ අතර පහාතරට නර්තනය (Low Country Dance) විශේෂ අයුරකින් පිරිණමී ඇත. මේ නර්තනය උත්පත්ති වූයේ මුළුමනින්ම ලංකාවේ ගාල්ල, මාතර, හම්බන්තොට සහ කලුතර ආදී දකුණු සහ අග්ගනගර මැද ප්‍රදේශවලයි.

පහාතරට නර්තනයේ අරමුණ පමණක් විනෝදය සඳහා නොව, දේවානුගත, ආගමික සහ සමාජීය ආකාරවලින්ද එය සම්බන්ධ වෙයි. විශේෂයෙන්ම දුෂ්ට ආවේග, රෝග සහ දුෂ්ඨ බලවතුන්ගෙන් ගැළවීමේ අරමුණින් පවත්නා ශාන්තිකර්ම සහ යක්ෂකර්ම මගින් මේ නර්තනයේ සම්ප්‍රදාය ගොඩනගා ගනී.

පහාතරට නර්තනයේ ඉතිහාසය

පහාතරට නර්තනයේ මුල්ගතවීම පිළිබඳව විවිධ කතාන්දර ඇත. මෙහි ප්‍රධාන වශයෙන් දැක්වෙන කරුණු වන්නේ, යක්ෂ විශ්වාස, දේව විශ්වාස සහ බෞද්ධ ආගමික සම්ප්‍රදාය එකට මිශ්‍ර වී ගොඩනගා ගත් ජනකලා සම්ප්‍රදායකි යන්නයි.

ඉන්දියානු බලපෑම – ලංකාවට පැමිණි ආගමික හා සංස්කෘතික බලපෑම් සමග ඉන්දියානු නර්තන රටාවලත් බලපෑමක් දක්නට ලැබේ.

දේශීය විශ්වාස – දකුණු ජනතාව අතර පැවති යක්ෂ-ගිනි ආගමික විශ්වාසවලට අනුව නර්තන පුරුද්ද සකස් විය.

බෞද්ධ බලපෑම – පසුව බුදු දහමෙන් බලපෑම් ලැබ, පහාතරට නර්තනය තවත් ආගමික අරුතක් සහ ගැඹුරක් ලබා ගත්තේය.

පහාතරට නර්තනයේ අරමුණ

ශාන්තිකර්ම – ගෘහස්ථයාගේ හෝ ගමේ සමාජයේ අසනීප, අවාසනාව, අහිතකර බලවතුන් දුරලීමට.

අනුග්‍රහය සහ ආරක්ෂාව – දේවතා සහ යක්ෂ බලවතුන්ගෙන් ආරක්ෂාව ලබාගැනීමට.

සමාජ විනෝදය – නර්තනය ගමක ජනතාවට විනෝදයක් හා සංස්කෘතික එකතුවක් සපයයි.

පහාතරට නර්තනයේ විශේෂත්වය

පහාතරට නර්තනය වෙනස් කරනුයේ එහි ඇඟේ චලන, මුහුණු ආකාර, නාදය සහ භූෂණය මගින්ය.

ඇඟේ චලන – නර්තකයාගේ ශරීරයේ සම්පූර්ණ භාවිතය, විශේෂයෙන්ම හිස, අත, වකුගඩු, මඩිය සහ පාද යොදාගනු ලැබේ.

මුහුණු ආකාර – විවිධ යක්ෂ රූප සහ විශ්වාස අනුව නාට්‍යමය හා භයානක ආකාරයන් ගනී.

වස්ත්‍ර හා භූෂණ – නර්තකයින් විශේෂිත යක්ෂ මසුන්, මුහුණු ආවරණ (masks), බෙර ගැටුම්, සහ පැවැදි ඇඳුම් භාවිතා කරති.

බෙර නාදය – පහාතරට නර්තනයේ නාදය ගොඩනගා ගන්නා යාක්ෂ බෙර (Yak Beraya) වාදනය එහි මූලික අංගයකි.

නර්තන රටා

පහාතරට නර්තනයට විවිධ නර්තන රටා අයත් වෙයි.

දෙවි නර්තන – දේවතා සඳහා කරන නර්තන.

යාක්ෂ නර්තන – යක්ෂයන්ට සම්බන්ධ නර්තන, විශේෂයෙන් මාහසෝනා, බිලින්ද යක්ෂයා වැනි නාට්‍යමය චරිත.

ගිනි කටයුතු – ගිනි යක්ෂයා හා සම්බන්ධ නර්තන.

කොලම් නාට්‍යය – සමාජික විනෝදය සඳහා භාවිතා කරන නාට්‍යමය නර්තන.

භූෂණ සහ මූඩු වස්ත්‍ර

මුහුණු ආවරණ (Masks) – පහාතරට නර්තනයේ සම්පූර්ණම අර්ථය ගොඩනගන්නේ මෙයින්ය. මහ කෝලාමයා, නාගා යක්ෂයා, ගරුඩයා, මහාසෝනා ආදී විවිධ ආවරණ භාවිතා වේ.

අංගභූෂණ – බෙර වටා ඇඳෙන කලු සහ රතු වස්ත්‍ර, සරපිලි, බිලිබඳ, සහ විවිධ මාලා.

සංගීතය සහ බෙර නාදය

පහාතරට නර්තනයේ සංගීතය සම්පූර්ණයෙන්ම යාක්ෂ බෙර නාදය මත පදනම් වේ.

බෙර ගැටුම් – වේගවත්, ශක්තිමත්, සහ අධිශබ්ද නාදය.

ගී හා පද්‍ය – නර්තන කටයුතු අතරේ ගායනා කරන සංගීතමය පද.

නර්තකයාගේ භූමිකාව

පහාතරට නර්තනයේ නර්තකයා නර්තකයෙක් පමණක් නොව, වෛද්‍යවරයෙක් හා පූජකයෙක් ලෙසත් කටයුතු කරයි. ඔහුගේ නර්තනයේ ගතිගුණය මගින් රෝගීන්ට සහ සමාජයට ආරක්ෂාව හා සුවය ගෙන දෙන බව විශ්වාස කෙරේ.

සමාජය සහ පහාතරට නර්තනය

පහාතරට නර්තනය ජන ජීවිතයේ සවිබල ගෙන තිබුණේ, ගමේ ජනතාවගේ අසනීප, අවාසනාව සහ කම්පාව නවා තැබීමටය. එමඟින් ගම්වල සමාජය එකට එකතු වීම, සහයෝගීව ජීවිත ගත කිරීම, සහ විනෝදය ගොඩනගා ගැනීම සිදු විය.

නූතන සමයේ පහාතරට නර්තනය

අදත් පහාතරට නර්තනය කලා සම්ප්‍රදායක් ලෙස මතුවී ඇත.

කලා මණ්ඩපවල සහ අග්‍රගණ්‍ය උත්සවවල නර්තන රටා ඉදිරිපත් කෙරේ.

කොළඹ නාට්‍ය ශාලා, ජාතික උත්සව සහ සංචාරක වැඩසටහන් මගින් ජාත්‍යන්තරය වෙතත් එය ගෙන යයි.

නමුත් නව පරම්පරාව අතර, එහි කලාත්මක අගය හා ආගමික අරුත පසුබැසී, විනෝදමය අංගය තද කරගෙන යන බව දක්නට ලැබේ.

නිගමනය

ලංකාවේ පහාතරට නර්තනය යනු සරල නර්තන රටාවක් නොව, ජනකලා, ආගම, සමාජය සහ ආයුර්වේද වෛද්‍යය එකට ගොඩනගාගත් සංකීර්ණ සම්ප්‍රදායකි. එය අසනීප නවා තැබීමට, ආරක්ෂාව ලබා ගැනීමට සහ ජනතාවගේ මනෝභාව ගොඩනගා ගැනීමට ඉතා වැදගත් ලෙස සලකනු ලබයි.

අද නවීන ලෝකයේදී, පහාතරට නර්තනය සංචාරක ආකර්ෂණයක් හා ජාත්‍යන්තර කලා සම්ප්‍රදායක් බවට පත් වුවද, එහි මුල් අරමුණ වූ ශාන්තිකර්ම සහ ආගමික අරුත තවමත් ගැඹුරු සම්ප්‍රදායක් ලෙස ජීවමාන වෙයි.

ලංකාවේ පහාතරට නර්තන කලාව

1. හැදින්වීම

ශ්‍රී ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික නර්තන කලාව තුළින් විශාල කලාත්මක හා ආගමික උරුමයක් ගොඩනගාගෙන තිබේ. ඒ අතරින් පහාතරට නර්තනය (Low Country Dance) දකුණු පළාතේ ජනතා ජීවිතය හා සම්බන්ධ වූ විශේෂත්වය සහිත නර්තන රටාවකි. ගාල්ල, මාතර, හම්බන්තොට, කලුතර, බෙරුවල වැනි ප්‍රදේශවලට මූලිකව සම්බන්ධ වන මෙම නර්තනයේ අරමුණ මනුෂ්‍ය ජීවිතය ආරක්ෂා කිරීම, අසනීප හා අවාසනාව දුරලීම, සහ දේවතාගේ ආරක්ෂාව ලබාගැනීමයි.

පහාතරට නර්තනය යනු සරල විනෝදයක් නොව, ආගමික හා සමාජීය අරමුණු සහිත ජාතික උරුමයකි.

2. පහාතරට නර්තනයේ ඉතිහාසය

2.1 මුල්ගතවීම

පහාතරට නර්තනයේ මුල් ආරම්භය පිළිබඳව පුරාණ කතාන්දර හා ජන විශ්වාස ඇත.

මෙය බොහෝ විට යාක්ෂ විශ්වාස හා ශාන්තිකර්ම මගින් ආරම්භ වී ඇත.

පසුකාලීනව ඉන්දියානු නර්තන රටා සහ බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය මෙයට එකතු වී ගොඩනගන ලදී.

2.2 ඉන්දියානු බලපෑම

ඉන්දියාවේ සිට ලංකාවට පැමිණි දක්ෂිනාත්‍ය සම්ප්‍රදාය හා දේව නර්තන මෙයට බලපෑමක් කළේය. නමුත් පහාතරට නර්තනයේ අභිමතය සම්පූර්ණයෙන්ම දේශීය ජන සම්ප්‍රදාය මත පදනම් වී තිබුණි.

2.3 බෞද්ධ ආගමික සම්බන්ධය

කාලයත් සමග පහාතරට නර්තනය බුදු දහම සමග සම්බන්ධ විය. එහි නර්තන රටා බොහෝවිට ආරක්ෂාකාරී සත්ත්වයන්, දේවයන් සහ බුද්ධධර්මය පිළිබඳව අර්ථ දැක්විය.

3. අරමුණ සහ භූමිකාව

3.1 ශාන්තිකර්ම

ගමේ ජනතාව අසනීපයකට, රෝගයකට හෝ අවාසනාවකට පත් වූ විට පහාතරට නර්තන රටා භාවිතා විය.

“සන්නි යක්ෂයා”, “මාහසෝනා”, “ගිනි යක්ෂයා” වැනි බලවතුන්ගේ බලපෑම නවාතැබීමට නර්තන කටයුතු කරන ලදී.

3.2 ආරක්ෂාව සහ ආශීර්වාදය

ගෘහස්ථයන්ට සතුට, වාසනාව, ආරක්ෂාව සහ ඵලදායී ගොවිතැනක් ලැබීමට මෙම නර්තන මගහරින්නක් බව විශ්වාස කෙරේ.

3.3 සමාජීය අරමුණු

ගමේ ජනතාව එකට එකතු කිරීම.

විනෝදය හා සංස්කෘතික ගෞරවය ගොඩනගා ගැනීම.

4. පහාතරට නර්තනයේ විශේෂත්වය

4.1 ශරීර චලන

ශක්තිමත් හා වේගවත් අංගභංගි.

හිස, අත, වකුගඩු, මඩිය සහ පාද එක්සත් කරගත් ගැඹුරු චලන.

4.2 මුහුණු හා නාට්‍යමය භාවය

විවිධ යක්ෂ චරිත නිරූපණය කිරීම.

භයානක හා විනෝදමය මුහුණු.

4.3 භූෂණ හා වස්ත්‍ර

මුහුණු ආවරණ (Masks) – මාහසෝනා, නාගා යක්ෂයා, ගරුඩයා ආදිය.

අංගභූෂණ – කලු/රතු වස්ත්‍ර, මාලා, බිලිබඳ, කන්ඇල, සහ නළවා.

4.4 සංගීතය

යාක්ෂ බෙර ප්‍රධාන වාදනය.

ශක්තිමත්, වේගවත් නාද.

නර්තන අතර ගායනා කරන ගී හා පද්‍ය.

5. නර්තන රටා

5.1 දෙවි නර්තන

දේවතාවන්ට පිදෙන නර්තන.

ආරක්ෂාව සහ ආශීර්වාදය සඳහා.

5.2 යක්ෂ නර්තන

මාහසෝනා, සන්නි යක්ෂයා, බිලින්ද යක්ෂයා ආදී චරිත නිරූපණය.

රෝග හා අවාසනාව නවාතැබීමේ අරමුණ.

5.3 ගිනි කටයුතු

ගිනි යක්ෂයා හා සම්බන්ධ නර්තන.

ගිනි මත ගමන් කිරීම, ගිනි ගායනා.

5.4 කොලම් නාට්‍යය

සමාජ විනෝදය සඳහා.

විහිළු සහ නාට්‍යමය චරිත.

6. මුහුණු ආවරණ (Masks)

6.1 මාහසෝනා

ප්‍රසිද්ධතම ආවරණය.

යක්ෂයාගේ බලපෑම නිරූපණය.

6.2 නාගා යක්ෂයා

සර්ප බලවතුන් නිරූපණය.

6.3 සන්නි යක්ෂයා

විවිධ රෝග නිරූපණය.

6.4 ගරුඩයා

ආරක්ෂාව සහ ශක්තිය නිරූපණය.

7. සංගීතය සහ බෙර නාදය

යාක්ෂ බෙර මූලික වාදනය.

ශක්තිමත් බෙර ගැටුම් මගින් නර්තනයේ රටාව ගොඩනගයි.

සංගීතය නර්තනයේ ගැඹුර සහ තත්ත්වය තීරණය කරයි.

8. නර්තකයාගේ භූමිකාව

නර්තකයා සරල නර්තකයෙක් නොව, කර්මකාරයෙක්, වෛද්‍යවරයෙක් සහ පූජකයෙක් ලෙසත් කටයුතු කරයි.

ඔහුගේ නර්තනය මගින් සමාජයට සුවය සහ ආරක්ෂාව ගෙන එන බව විශ්වාස කෙරේ.

9. සමාජය හා පහාතරට නර්තනය

ගමේ ජන ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය කලා ආකාරයක්.

ජනතාවගේ සංස්කෘතික ගෞරවය සහ එකමුතුව නිරූපණය කරයි.

10. නූතන සමයේ පහාතරට නර්තනය

10.1 කලාමය භාවිතය

කලා මණ්ඩපවල, උත්සවවල, ජාත්‍යන්තර නෘත්‍ය දිනවල ඉදිරිපත් කෙරේ.

10.2 සංචාරක ආකර්ෂණය

විදේශීය සංචාරකයන්ට ශ්‍රී ලංකාවේ විශේෂ සංස්කෘතික උරුමයක් ලෙස නිරූපණය කෙරේ.

10.3 අභියෝග

නව පරම්පරාව අතර එහි ආගමික හා සම්ප්‍රදායික අරුත අඩුවීම.

විනෝදය හා වාණිජ අරමුණු වැඩිවීම.

11. නිගමනය

පහාතරට නර්තනය යනු ශ්‍රී ලංකාවේ දකුණු පළාතේ ජනජීවිතය සමග ගැඹුරු සම්බන්ධයක් ඇති, සංකීර්ණ හා ගෞරවනීය නර්තන සම්ප්‍රදායකි. එය ආගමික අරමුණක්, සමාජීය අරමුණක්, සහ විනෝදමය අරමුණක් එක්කරගත් ජාතික උරුමයකි.

අදත් පහාතරට නර්තනය ජාත්‍යන්තරයට ද ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික හැඳුනුමක් ලෙස නිරූපණය වේ. නමුත් එහි සත්‍ය අරමුණ වූ ශාන්තිකර්ම සහ ආරක්ෂාව සදාකාලිකව පිළිබඳව ගෞරවයෙන් තබා ගත යුතුය.