දිග්ගෙයි නර්තනය
දිග්ගෙයි නර්ථනය
ශ්‍රී ලංකාවේ පෞරාණික නර්තන කලාප තුනකින් එකක් වූයේ උඩරට, පහාතරට සහ සබරගමුව නර්තන සම්ප්‍රදායය යි. මේ තුන අතරින් උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ විශේෂ නර්තන රූපයක් ලෙස ප්‍රකට වූයේ “දිග්ගෙයි නැටුම” යන නර්තන ක්‍රමයයි. දිග්ගෙයි නැටුම කියන්නේ උඩරට නර්තන පද්ධතියේ විශේෂ වූ ශාරීරික ගමනක්, සංගීතමය හා නාට්‍යමය අංග එකට ගැලපෙන ශිල්පයක් ලෙස පෙනී යයි.
* ඉතිහාසය හා උද්ගමය
දිග්ගෙයි නැටුමට ආරම්භය ලැබූයේ ශ්‍රී ලංකාවේ මහනුවර රාජධානිය තුළදීය. මෙය ආගමික හා රජකාරි උත්සවවලදී විශේෂයෙන් භාවිතා වූ නර්තන රූපයකි. පුරාණ විශ්වාසයකට අනුව, උඩරට නර්තනවල බහුතරයක් විද්‍යාත්මක පදනමක් නොව, ආගමික හා ආචාරානුසාරී වශයෙන් වර්ධනය වූ බව දක්නට ලැබේ.
ඉන්පසු, කන්ඩියන් රාජකාලයේදී (නරේන්ද්‍රසිංහ, කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජවරුන්ගේ කාලයේදී) රජකාරි නර්තන ලෙස දිග්ගෙයි නැටුම විශාල ප්‍රචලිත විය. එහිදී නර්තකයෝ රජ මැදුරේදී, ආගමික උත්සවවලදී, දළදා පෙරහැරේදී සහ විවිධ ආචාරානුසාරී අවස්ථාවලදී මෙම නර්තනය ඉදිරිපත් කළහ.
“දිග්ගෙයි” යන වචනයේ අර්ථය
“දිග්ගෙයි” යන පදය “දිගින්” යන පදයෙන් මූලාශ්‍ර ගන්නා අතර, නර්තකයාගේ ශරීර ගමන් දිගට – එනම් ඉදිරියට හා පසුපසට – සිදු වීම දැක්වීමට යොදා ගන්නා නාමයකි. එබැවින් දිග්ගෙයි නැටුම යනු දිගින් සෙරමික ලෙස, ශරීරය ගමන් කරමින් සිදු කරන උසස් උඩරට නර්තන රූපයක් යි.
* දිග්ගෙයි නැටුමේ භූමිකාව
මෙම නර්තනය උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ විශේෂ ප්‍රාග්ධනයක් ලෙස සැලකේ. එය නර්තකයාගේ ශාරීරික පාලනය, සන්තරණ පරිසරයට ගැලපීම, සහ රිද්මය පාලනය කිරීම පෙන්වයි. දිග්ගෙයි නැටුමේ මූලික අරමුණ නම් ශක්තිය, පිරිසන් ගෞරවය, ආගමික භක්තිය සහ රජ මැදුරට අනුග්‍රහය පෙන්වීමය.
* නර්තන රූප හා චලන
දිග්ගෙයි නැටුම තුළ නර්තකයාගේ ශරීර චලන ඉතා විශාල පරිමාණයකින් දක්නට ලැබේ.
මෙහිදී භාවිතා වන මූලික චලන රටා:
අත් ගමන් (හස්ත මුද්‍රා) – අත් විවිධ අකාරයෙන් දිගට, පසට හා අඩි සම්බන්ධයෙන් ගමන් කරයි.
පා සරඹ – පා වල සංවිධානය උඩරට නර්තන වලට සම්බන්ධ මූලික පද්ධතියකින් යුක්තය.
උඩ බිමට උසසීම හා පහළ වීම – නර්තකයාගේ ශක්තිමත් පෙනුම හා නර්තන ගති පෙන්වයි.
ශරීර ගමන් – දිගින් ගමන් කරමින්, නාට්‍යමය අභිනය සහ පද රිද්මයට ගැලපීම.
අභිනය – නාට්‍යමය අර්ථ දැක්වීම සඳහා මුහුණේ හා ඇස්වල චලන.
* නාදය හා තලය
දිග්ගෙයි නැටුම සඳහා භාවිතා වන ගෙටබෙර රිද්මය උඩරට බෙරයේ විශේෂ තලයකි.
අධික වේගයෙන් නොව, සමන්‍යයෙන් මධ්‍යම වේගයකින් පවත්නා මෙම රිද්මය නර්තකයාට ශරීර ගමන් පාලනය කිරීමට ඉඩ සලසයි.
එසේම බෙර නාදය හා නර්තන චලන අතර සමානතාව ඉතා දැක්වෙන පරිදි ක්‍රියාත්මක වේ.
* දිග්ගෙයි නැටුමේ වස්ත්‍රාභරණ
උඩරට නර්තන රූපයන්ට සමානව, දිග්ගෙයි නැටුමේදීද නර්තකයා ඇඳෙන්නේ රජකාරි නර්තන සඳහා නිර්දේශිත වස්ත්‍රාභරණ වේ.
මැස් සළිය – හිස මත අලංකාර අලංකාරය.
මල්කඩය හා බෙල්ටිය – මැද කොටස අලංකාර කිරීම සඳහා.
බෙර මැස් – නර්තකයාගේ මනෝබාවය හා සංගීතමය අරුතය දැක්වීම.
රන්, රිදී අභරණ – අත්, පාවල, සහ ගැටලු මත අලංකාර අභරණ.
මෙම සියලු අංග නර්තකයාගේ ගෞරවය, පවත්වන උත්සවයේ උත්කෘෂ්ටත්වය සහ ආගමික ගරුභාවය පෙන්වයි.
* ආගමික හා සමාජමය සම්බන්ධය
දිග්ගෙයි නැටුම පුරාණයේදී අසූ රහතුන්ට, දෙවියන්ට, රජවරුන්ට පිදීමක් ලෙසද සිදු කර ඇත. විශේෂයෙන් දළදා පෙරහැරේදී මෙය ප්‍රධාන භූමිකාවක් ගත් නර්තන රූපයකි.
ඉන්පසු ගමන් මංගල්‍ය, පෞරාණික විර කතා හා ආගමික උත්සවවලදීද මේ නර්තනය ප්‍රචලිත විය.
* නවීන යුගයේ දිග්ගෙයි නැටුම
අද යුගයේ දිග්ගෙයි නැටුම රංග භූමියට, රූපවාහිනී වේදිකාවට හා ජාත්‍යන්තර නර්තන තරඟවලටත් ගෙනයාමක් ලැබී ඇත. උඩරට නර්තන අධ්‍යාපන ආයතන, විශ්වවිද්‍යාල නර්තන අංශ සහ රංගපීඨවල නව පරපුර විසින් මෙය නවීන ආකාරයෙන් දියුණු කර ඇත.
මෙම නර්තනය මගින් ශ්‍රී ලංකා සංස්කෘතියේ පුරාණ මනෝභාවයත්, නවීන කලා විචිත්‍රත්වයත් එකට ගැළපීම දැක්වෙන බව කියා හැක.
* කලාත්මක විශ්ලේෂණය
ශරීරීය ප්‍රකාශය: නර්තකයාගේ ශරීරය රිද්මය හා සංගීතය සමග සම්බන්ධ කරමින් ශක්තිමත් ප්‍රකාශයක් නිර්මාණය කරයි.
නර්තන ගතිය: දිගින් පාවිච්චි වන ගමන් රටාවන් මගින් නර්තනයට දිගු සහ මනෝලෝභන ගතියක් ලබා දේ.
අභිනය: නර්තකයාගේ මුහුණේ අභිනය, ඇස් හා අත් චලන සමග නාට්‍යමය අරුත පෙන්වයි.
සංගීතය: ගෙටබෙර නාදය හා තලය සමග නර්තන රිද්මය එකට බැඳීම.
* දිග්ගෙයි නැටුමේ ගුරු පරපුර
අතීතයේ සිටම උඩරට නර්තන ගුරු පරපුර මේ නර්තනය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට උරුමය ලෙස බෙදා දී ඇත.
ප්‍රසිද්ධ උඩරට නර්තන ගුරු පරපුරන් මෙන්ම, ගුරු උදයාන්ග ගුරු, මාලිගා ගුරු, පන්විල ගුරු ආදියගේ නමක්ද මෙහිදී අමතක නොවිය යුතුය.
* ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් පෙනුම
අද දිග්ගෙයි නැටුම ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික හඳුනා ගැනීමේ ලාංඡනයක් බවට පත්වී ඇත. විදෙස් නර්තන වේදිකාවලදී, විශේෂයෙන් සංස්කෘතික දිවාසූත්‍රවල, මෙය ශ්‍රී ලංකා උරුමයක් ලෙස ඉදිරිපත් කෙරේ.
* නිගමනය
දිග්ගෙයි නැටුම යනු ශ්‍රී ලංකාවේ උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ අතිවිශිෂ්ට වූ නර්තන රූපයකි. එය ශ්‍රී ලංකා සංස්කෘතියේ උරුමය, ආගමික ගරුභාවය, නර්තන ශිල්පීය සුන්දරත්වය හා රිද්මමය ගතිය සමග එක්ව ගත් සංකීර්ණ හා ශක්තිමත් කලා නිර්මාණයකි.
අද එය පරපුරෙන් පරපුරට පවත්වාගෙන යන නර්තන ශිල්පීන් මගින් ලෝකයටත් උරුම කරන ලද, අපගේ සංස්කෘතික අභිමානයේ අභිභාෂාවකි.
Comments
Post a Comment